Montferland is het land van oude windkorenmolens. De oudste molens in het graafschap Bergh die bekend zijn zijn de vier dwangmolens van het graafschap Bergh. De heer Willem II Van den Bergh noemde zich de eigenaar van wind- en maalrecht en dus werden de boeren van Bergh gedwongen hun koren in zijn molens te laten malen. Een deel van de opbrengst ging natuurlijk naar kasteelheer Willem. Van die vier dwangmolens die rond 1450 zijn gebouwd is er nog één bewaard gebleven, namelijk de Torenmolen in Zeddam, de oudste molen van ons land. In de 19e eeuw komen er veel meer molens bij, bijna in elk dorp wel een. Een route langs alle molens voert je langs de mooiste plekjes van Montferland.
Meer »
Bijzonder is dat de torenmolen van Zeddam die al in 1441 wordt genoemd nu nog steeds in bedrijf is en bovendien te bezichtigen is. Daarmee is het de oudste molen van ons land. En hij maalt nog regelmatig. De andere twee torenmolens stonden in de plaatsen Didam en Gendringen die ook tot het Graafschap Bergh behoorden. De vierde dwangmolen in Bergh was een zg. houten Stendermolen die in ’s-Heerenberg stond. Toen die verdwenen was werd er in de 19e eeuw een stenen molen bovenop de bult in ’s-Heerenberg gebouwd.
Toen het principe van dwangmolens was verdwenen kwamen er steeds meer molens bij die van particuliere molenaars waren. In elke plaats was er wel een te vinden. Hier enkele voorbeelden:
MEER INFORMATIE:
- De Rembrandtmolen die een paar jaar geleden prachtig is gerestaureerd staat in Kilder,
- De Düffels Möl in Stokkum die eveneens gerestaureerd is ook te bezichtigen
- Molen De Volharding staat in Zeddam/Vinkwijk
- De Koendersmolen in Braamt is op dit moment in restauratie
- Van de Zwarte Molen in ’s-Heerenberg met, heel bijzonder, het originele binnenwerk die bovenop de bult staat bij het Jodenkerkhof is alleen de molenromp zonder wieken over. Hij is pas door Huis Bergh gerestaureerd.
- Een bijzondere molen is de rosmolen in Zeddam, naast de torenmolen. Deze wordt aangedreven door een ros, een paard. Rosmolens kwamen in bedrijf als er door te weinig wind niet in de (toren-)molens gemalen kon worden.
- In Didam zien we de St. Martinusmolen die elke zaterdag te bezoeken is
- Molen De Korenbloem staat in Loil. Beide zijn beltmolens uit 1855.
- En niet te vergeten de Gerritzens Mühle aan de Möllebölt in Elten, een Nederlands molentype op Duitse bodem
- De Berghse molens
- Zwarte molen, ’s-Heerenberg
- Martinusmolen Didam, elke zaterdag te bezoeken
Hans Hegman
Conservator en initiatiefnemer Stadsmuseum Bergh
Actief & Avontuurlijk
Stadswandelingen Stadsmuseum Bergh
Stadsmuseum Bergh organiseert historische wandelingen die u onderdompelen in deze nog steeds tastbare middeleeuwse wereld. Samen met een ervaren gids in historische kleding wandelt u
Gemeente
Stadsmuseum Bergh jaarkalender
Een bezoek aan Montferland begint bij Stadsmuseum Bergh gelegen in het hart van historisch ’s-Heerenberg. Het ligt pal tegenover het monumentale Ni-je Raethuys en de
Cultuur en Historie
Kasteel Huis Bergh gaat renoveren en de collectie gaat uit logeren
Het kasteel in ’s-Heerenberg bestaat al 800 jaar. Stichting Huis Bergh zorgt voor het behoud van het kasteelcomplex, zodat ook in de toekomst genoten kan worden van