Gilden, schutterijen en kermis

Montferland is als Liemerse gemeente het land van de gilden en schutterijen. Daaraan kun je zien dat het een vanouds katholiek gebied was. Aan de overkant van de Oude-IJssel begint de Achterhoek waar het protestantisme meer voorkomt. Als het aankomt op de meeste schutterijen in een dorp dan spant Didam met omringende dorpen in heel Europa de kroon. In Bergh vind je nog oude gilden. Zij waren er o.a. voor de verdediging en veiligheid van de stad of als ambachtsgilde voor een bepaalde beroepsgroep. In de dorpen hebben sommige gilden nog gemeenschappelijk grondbezit. Eeuwen later, in de 19e eeuw, ontstonden de schutterijen die op de schuttersgilden zijn gebaseerd.

Meer »

Schutterijen ontstaan in de 19e eeuw als de katholieken weer in het openbaar hun geloof mogen belijden dat vastgelegd werd in de grondwetswijziging van 1848. Neo-gotische kerken schieten als paddestoelen uit de grond en katholieke maatschappelijk verenigingen worden in rap tempo gevormd. Alles wordt teruggevoerd op de middeleeuwen waarin het christelijk geloof nog één en zuiver was. De schutterijen zijn een herleving van een van de taken van de oude gilden, het schutten of beschermen van de burgerij, Ze hadden en hebben nu nog steeds als taak feestelijkheden als kermissen te organiseren, koning te schieten, eer te brengen aan de overheid en oude tradities voort te zetten.

Op de bijna 14.000 inwoners van Didam zijn er zeven schutterijen. Schutterij De Eendracht, Didam, Schutterij De Heegh, buurtschap De Heegh, schutterij St. Antonius, Nieuw-Dijk, Schutterij St. Isidorus, buurtschap Oud-Dijk, Schutterij St. Martinus, buurtschap Greffelkamp, Schutterij Wilhelmina, buurtschap De Heegh, Schuttersgilde Loil Vooruit, Loil. De schutterijen zijn vrijwel alle in de 19e eeuw ontstaan. De jaarlijkse Schuttersbogenroute geeft uitdrukking aan de goeie verstandhouding tussen de schutterijen.

Als je hier de Berghse schutterijen en gilden bij optelt kom je op een respectabel aantal. Allereerst de gilden die vaak een eeuwenoude oorsprong hebben: Broederschap St. Antoniusgilde, ’s-Heerenberg, St. Oswaldusgilde, Zeddam, St. Oswaldusgilde, Stokkum, St. Jorisgilde, Braamt, St. Jansgilde, Beek. Ook Kilder moet een gilde hebben gehad. Schutterijen die in de 19e eeuw zijn opgericht: Schutterij St. Pancratius, ’s-Heerenberg, Schutterij St. Wilhelmina, Azewijn, Schutterij St. Pancratius, ’s-Heerenberg, Schutterij St. Johannes, Zeddam en schutterij St. Jan, Kilder.

Eeuwen geleden vierden de gilden op de naamdag van hun beschermheilige de kermis.

Nog elk jaar vinden in heel Montferland schuttersfeesten en kermissen plaats van juni tot september. In Azewijn wordt de kermis nog voorafgegaan door een processie door de velden, een eeuwenoud gebruik en met die van Wehl en Oud-Zevenaar een van de weinige in onze omgeving. Het is een bijzondere ervaring om een eeuwenoude traditie mee te maken, waarbij het koningschieten het hoogtepunt is.

MEER INFORMATIE:

• Voor meer informatie over de activiteiten van de meeste Montferlandse gilden en schutterijen die verenigd zijn in de Kring Montferland